Cổ phần là gì? khái niệm, đặc điểm và sự khác biệt với cổ phiếu

Không rõ về cổ phần là gì? Việc thiếu kiến thức nền tảng có thể dẫn đến những quyết định sai lầm, gây tổn thất lớn về tài chính và pháp lý. Bài viết này sẽ cung cấp kiến thức chuyên sâu, giúp bạn hiểu rõ bản chất của cổ phần. Hãy cùng khám phá ngay để làm chủ cuộc chơi tài chính của mình!

Cổ phần là gì?

Hiểu đúng về cổ phần là bước đầu tiên để bạn tham gia vào thị trường tài chính và quản lý doanh nghiệp một cách hiệu quả. Về bản chất, cổ phần là đơn vị nhỏ nhất đại diện cho phần vốn góp của nhà đầu tư vào một công ty cổ phần.

Theo Luật Doanh nghiệp 2020, cổ phần được định nghĩa là phần vốn điều lệ của công ty cổ phần được chia nhỏ thành các đơn vị có giá trị bằng nhau. Người sở hữu cổ phần được gọi là cổ đông.

Phân loại các loại cổ phần

Trong một công ty cổ phần, các loại cổ phần phổ biến nhất bao gồm:

• Cổ phần phổ thông: Đây là loại cổ phần bắt buộc phải có trong mọi công ty cổ phần. Cổ đông sở hữu cổ phần phổ thông có quyền biểu quyết, tham dự Đại hội đồng cổ đông và nhận cổ tức.

• Cổ phần ưu đãi: Đây là loại cổ phần chỉ được phát hành nếu điều lệ công ty cho phép. Cổ đông sở hữu cổ phần ưu đãi được hưởng những quyền lợi đặc biệt, chẳng hạn như quyền nhận cổ tức cố định cao hơn, nhưng thường bị hạn chế một số quyền như quyền biểu quyết.

So sánh cổ phần phổ thông và cổ phần ưu đãi cho nhà đầu tư

Để dễ hình dung hơn, bạn có thể tham khảo bảng tổng hợp sau:

Sự khác biệt giữa cổ phần và cổ phiếu

Đây là một trong những câu hỏi phổ biến nhất và thường gây nhầm lẫn. Mặc dù có mối liên hệ chặt chẽ, cổ phần và cổ phiếu là hai khái niệm khác nhau về bản chất và vai trò.

• Cổ phần: Là đơn vị vốn góp trừu tượng, là một phần của tổng vốn điều lệ công ty. Cổ phần tồn tại ngay khi công ty cổ phần được thành lập và là cơ sở pháp lý cho quyền sở hữu của cổ đông.

• Cổ phiếu: Là chứng chỉ (bằng giấy hoặc bút toán ghi sổ) xác nhận quyền sở hữu cổ phần của một cổ đông. Cổ phiếu là bằng chứng cụ thể cho việc bạn đang nắm giữ bao nhiêu cổ phần.

Ví dụ thực tế:

Khi bạn góp vốn vào một công ty cổ phần, bạn sở hữu cổ phần của công ty đó. Sau đó, công ty sẽ phát hành cho bạn một chứng chỉ gọi là cổ phiếu để xác nhận quyền sở hữu này. Nếu bạn mua cổ phần của một công ty trên sàn giao dịch chứng khoán, bạn sẽ nhận được cổ phiếu tương ứng.

Dưới đây là bảng so sánh chi tiết giúp bạn phân biệt rõ hơn:

Đặc điểm của cổ phần và quyền của cổ đông

Cổ phần mang những đặc điểm riêng biệt quyết định đến quyền và nghĩa vụ của người sở hữu, tức là các cổ đông.

Các đặc điểm của cổ phần

• Tính cố định: Giá trị mệnh giá của cổ phần thường được quy định cố định (ví dụ: 10.000 VNĐ/cổ phần) và không thay đổi theo thị trường.

• Tính chuyển nhượng: Cổ phần có thể được chuyển nhượng tự do, trừ trường hợp luật hoặc điều lệ công ty có quy định hạn chế (ví dụ: hạn chế chuyển nhượng trong 3 năm đầu với cổ phần của cổ đông sáng lập).

• Không phải là một loại tài sản cố định: Cổ phần được coi là một loại tài sản vô hình, là quyền tài sản của cổ đông, không phải là tài sản cố định của công ty.

Quyền và nghĩa vụ của cổ đông

Khi sở hữu cổ phần, bạn sẽ có những quyền lợi và nghĩa vụ pháp lý cụ thể:

• Quyền của cổ đông:

• Quyền biểu quyết: Quyết định các vấn đề quan trọng của công ty tại Đại hội đồng cổ đông.

• Quyền nhận cổ tức: Nhận phần lợi nhuận sau thuế của công ty được chia theo tỷ lệ cổ phần sở hữu.

• Quyền ưu tiên mua cổ phần mới: Khi công ty phát hành thêm cổ phần, cổ đông hiện hữu được quyền ưu tiên mua trước.

• Quyền đề cử và ứng cử: Đề cử, ứng cử vào Hội đồng quản trị hoặc Ban kiểm soát.

• Nghĩa vụ của cổ đông:

• Góp đủ và đúng hạn số vốn đã cam kết mua cổ phần.

• Tuân thủ điều lệ và các quy định của công ty.

Cổ đông Việt góp vốn vào công ty qua cổ phần

Cổ phần công ty cổ phần

Cổ phần đóng vai trò xương sống trong cấu trúc vốn của một công ty cổ phần.

Cấu trúc vốn và vai trò của cổ phần

Trong một công ty cổ phần, tổng giá trị mệnh giá của tất cả cổ phần đã bán được gọi là vốn điều lệ. Vốn điều lệ có thể được huy động từ nhiều cổ đông khác nhau thông qua việc phát hành cổ phần.

Ví dụ: Công ty A có vốn điều lệ 10 tỷ đồng và mệnh giá mỗi cổ phần là 10.000 VNĐ. Điều này có nghĩa là công ty A có tổng cộng 1.000.000 cổ phần.

Vai trò của cổ phần trong huy động vốn

Cổ phần là công cụ hữu hiệu giúp công ty cổ phần huy động vốn từ cộng đồng nhà đầu tư. Thay vì phải đi vay ngân hàng, công ty có thể phát hành thêm cổ phần để tăng vốn điều lệ, phục vụ cho các dự án mở rộng kinh doanh.

Quy trình phát hành cổ phần cơ bản

Khi một công ty cổ phần được thành lập, các cổ đông sáng lập sẽ đăng ký mua một số lượng cổ phần nhất định. Quy trình cơ bản bao gồm các bước:

1. Thành lập công ty: Các cổ đông sáng lập đăng ký thành lập và góp vốn.

2. Xác định vốn điều lệ: Công ty xác định tổng vốn điều lệ và mệnh giá cổ phần.

3. Phát hành: Công ty thực hiện phát hành cổ phần cho các cổ đông.

4. Hoàn thành góp vốn: Các cổ đông phải góp đủ vốn trong thời hạn quy định.

Hướng dẫn cơ bản để hiểu và đầu tư vào cổ phần

Đối với nhà đầu tư mới, việc đầu tư vào cổ phần có thể tiềm ẩn nhiều rủi ro. Nắm vững kiến thức cơ bản là yếu tố then chốt để thành công.

Các kênh đầu tư cổ phần

Có nhiều cách để bạn sở hữu cổ phần của một công ty:

• Mua trực tiếp từ công ty: Áp dụng với các công ty cổ phần chưa niêm yết trên sàn chứng khoán.

• Giao dịch trên sàn chứng khoán: Mua cổ phiếu của các công ty đã niêm yết thông qua các công ty chứng khoán.

• Tham gia các quỹ đầu tư: Mua chứng chỉ quỹ, gián tiếp đầu tư vào một danh mục cổ phần do các chuyên gia quản lý.

Rủi ro cần lưu ý

• Rủi ro thị trường: Giá trị cổ phần có thể tăng hoặc giảm do biến động của thị trường.

• Rủi ro mất vốn: Đầu tư cổ phần không đảm bảo lợi nhuận và có thể dẫn đến mất một phần hoặc toàn bộ vốn đầu tư.

• Rủi ro thanh khoản: Khả năng mua bán cổ phần có thể gặp khó khăn, đặc biệt đối với các công ty chưa niêm yết.

Lời khuyên cho nhà đầu tư mới

• Tìm hiểu kỹ lưỡng: Nghiên cứu thông tin về công ty cổ phần, tình hình tài chính và các quy định pháp lý liên quan.

• Đa dạng hóa danh mục: Không nên đặt toàn bộ vốn vào một loại cổ phần duy nhất.

• Học hỏi kinh nghiệm: Tham gia các khóa học, diễn đàn hoặc tìm kiếm lời khuyên từ các chuyên gia đáng tin cậy.

Các bước đầu tư cổ phần an toàn và hiệu quả:

1. Xác định mục tiêu: Bạn muốn đầu tư ngắn hạn hay dài hạn?

2. Nghiên cứu thị trường: Phân tích ngành, doanh nghiệp và các yếu tố vĩ mô.

3. Mở tài khoản: Mở tài khoản giao dịch tại một công ty chứng khoán uy tín.

4. Đặt lệnh: Mua/bán cổ phần thông qua phần mềm giao dịch hoặc qua nhân viên môi giới.

5. Theo dõi: Theo dõi sát sao tình hình kinh doanh của công ty và biến động thị trường.

Đừng để thiếu kiến thức cản trở hành trình đầu tư của bạn. Khám phá những bước đi và kinh nghiệm đã được đúc kết để chuẩn bị tốt nhất.

Ngoài ra, bạn có thể tham khảo các bài viết về đầu tư chuyên sâu được HVA tổng hợp, giúp bạn trang bị những thông tin cần thiết để tự tin chinh phục mọi cơ hội.

Chứng chỉ cổ phiếu xác nhận quyền sở hữu cổ phần

Các câu hỏi thường gặp (FAQ)

Cổ phần phổ thông và cổ phần ưu đãi khác nhau như thế nào?

Cổ phần phổ thông là loại cổ phần bắt buộc có, mang lại quyền biểu quyết và quyền tham gia quản lý công ty. Cổ phần ưu đãi có các quyền lợi đặc biệt (ví dụ: ưu đãi cổ tức) nhưng thường bị hạn chế một số quyền lợi khác, đặc biệt là quyền biểu quyết.

Cổ phần có thể chuyển nhượng thế nào?

Cổ phần có thể chuyển nhượng thông qua hợp đồng mua bán, hoặc mua bán cổ phiếu trên sàn chứng khoán. Tuy nhiên, luật có thể giới hạn quyền chuyển nhượng trong một số trường hợp, ví dụ như đối với cổ phần của cổ đông sáng lập trong 3 năm đầu.

Việc hiểu rõ cổ phần là gì?, các đặc điểm của cổ phần và sự khác biệt với cổ phiếu là nền tảng vững chắc cho mọi quyết định đầu tư và quản lý. Tóm lại:

• Cổ phần là đơn vị vốn góp, còn cổ phiếu là chứng chỉ xác nhận quyền sở hữu cổ phần.

• Cổ phần có nhiều loại, phổ biến nhất là cổ phần phổ thông và cổ phần ưu đãi.

• Khi sở hữu cổ phần, bạn trở thành cổ đông và có các quyền lợi, nghĩa vụ theo pháp luật.

• Cổ phần công ty cổ phần là công cụ huy động vốn và là cơ sở của quyền lực quản trị.

Tài liệu tham khảo:

• Luật Doanh nghiệp 2020.

• Nghị định 01/2021/NĐ-CP hướng dẫn Luật Doanh nghiệp.

• Luật Chứng khoán 2019.

Nếu bạn muốn tìm hiểu sâu hơn, bạn có thể tham khảo thêm các bài viết về IPO, cổ tức và quản trị công ty cổ phần.

Nếu bạn đang tìm kiếm một giải pháp đầu tư toàn diện, đa dạng các lớp tài sản để tối ưu hóa lợi nhuận mà chưa tìm được nền tảng phù hợp, bạn có thể liên hệ với HVA qua Hotline 1900 255 819. Với kinh nghiệm trong lĩnh vực tư vấn tài chính và đầu tư công nghệ, đội ngũ chuyên viên của chúng tôi sẽ tư vấn tận tình, giúp bạn xây dựng danh mục đầu tư thông minh và hiệu quả.