Cách mua cổ phiếu chi tiết nhất dành cho người việt

Hướng dẫn chi tiết cách mua cổ phiếu cho người mới. Từ mở tài khoản đến đặt lệnh, học mua cổ phiếu ở đâu và khi nào nên đầu tư thông minh nhất.

Bạn đang tìm hiểu cách mua cổ phiếu nhưng không biết bắt đầu từ đâu? Nhiều người mới bắt đầu cảm thấy bối rối trước thị trường chứng khoán phức tạp và lo lắng về rủi ro đầu tư.

Bài viết này sẽ cung cấp hướng dẫn mua cổ phiếu chi tiết từ A đến Z, giúp bạn tự tin bước vào thế giới đầu tư chứng khoán một cách an toàn và hiệu quả. Hãy cùng khám phá ngay!

Giới thiệu

Cổ phiếu là chứng chỉ xác nhận quyền sở hữu một phần vốn của công ty cổ phần. Khi bạn mua cổ phiếu, bạn trở thành cổ đông và có quyền nhận cổ tức, tham gia họp cổ đông, và hưởng lợi từ sự tăng trưởng giá trị công ty.

Tại sao nên đầu tư cổ phiếu?

Đầu tư cổ phiếu mang lại nhiều lợi ích vượt trội:

• Tiềm năng sinh lời cao: Lịch sử cho thấy thị trường chứng khoán có mức sinh lời trung bình 8-12% mỗi năm

• Chống lạm phát hiệu quả: Giá trị tài sản tăng theo thời gian

• Tính thanh khoản cao: Có thể mua bán nhanh chóng trong giờ giao dịch

• Cổ tức định kỳ: Nhiều công ty chi trả cổ tức hàng quý hoặc hàng năm

Thị trường chứng khoán Việt Nam

Việt Nam có ba sàn giao dịch chính:

• HOSE (Ho Chi Minh Stock Exchange): Sàn giao dịch chứng khoán TP.HCM, nơi niêm yết các công ty lớn

• HNX (Hanoi Stock Exchange): Sàn giao dịch chứng khoán Hà Nội, tập trung các công ty vừa và nhỏ

• UPCoM (Unlisted Public Company Market): Thị trường giao dịch các công ty đại chúng chưa niêm yết

Ví dụ, nếu bạn đầu tư 100 triệu đồng vào VN-Index từ năm 2010 đến 2020, tài sản của bạn có thể tăng lên khoảng 250-300 triệu đồng, cao hơn đáng kể so với gửi tiết kiệm ngân hàng.

Bảng so sánh ba sàn chứng khoán HOSE, HNX, UPCoM Việt Nam

Quá trình mua cổ phiếu

Hướng dẫn mua cổ phiếu cho người mới bắt đầu bao gồm 5 bước chính:

1. Mở tài khoản chứng khoán tại công ty chứng khoán uy tín

2. Nạp tiền vào tài khoản giao dịch

3. Nghiên cứu và lựa chọn mã cổ phiếu phù hợp

4. Đặt lệnh mua cổ phiếu trên nền tảng giao dịch

5. Theo dõi và quản lý danh mục đầu tư

Chuẩn bị cần thiết

Trước khi bắt đầu, bạn cần chuẩn bị:

• Giấy tờ tùy thân: CMND/CCCD, sổ hộ khẩu

• Tài khoản ngân hàng: Để liên kết với tài khoản chứng khoán

• Vốn đầu tư: Tối thiểu 10-50 triệu đồng cho người mới

• Kiến thức cơ bản: Hiểu về rủi ro và nguyên tắc đầu tư

Mua cổ phiếu ở đâu?

Vai trò của công ty chứng khoán

Bạn không thể mua cổ phiếu ở đâu trực tiếp trên sàn mà phải thông qua công ty chứng khoán (CTCK). Các CTCK này đóng vai trò trung gian, cung cấp nền tảng giao dịch và dịch vụ tư vấn.

Tiêu chí chọn công ty chứng khoán

Khi lựa chọn nơi mua cổ phiếu, hãy xem xét:

Uy tín và an toàn:

• Được cấp phép bởi Ủy ban Chứng khoán Nhà nước

• Có lịch sử hoạt động lâu năm, ít scandal

• Vốn điều lệ lớn, tình hình tài chính minh bạch

Phí giao dịch:

• Phí môi giới: 0.15% - 0.25% giá trị giao dịch

• Phí lưu ký: 20,000 - 50,000 đồng/tháng

• Phí chuyển nhượng: 0.01% - 0.02%

Nền tảng giao dịch:

• Giao diện thân thiện, dễ sử dụng

• Tốc độ xử lý lệnh nhanh

• Ứng dụng mobile tiện lợi

• Công cụ phân tích đa dạng

So sánh một số công ty chứng khoán phổ biến

Hướng dẫn đăng ký tài khoản online

Hầu hết CTCK hiện tại đều hỗ trợ mở tài khoản online:

1. Truy cập website chính thức của công ty chứng khoán

2. Chọn "Mở tài khoản" hoặc "Đăng ký"

3. Điền thông tin cá nhân và tải lên giấy tờ

4. Xác thực OTP qua số điện thoại

5. Chờ duyệt hồ sơ (1-3 ngày làm việc)

Mua cổ phiếu như thế nào?

Bước 1: Mở tài khoản chứng khoán

Giấy tờ cần thiết

Để mua cổ phiếu như thế nào một cách hợp pháp, bạn cần chuẩn bị:

• CMND/CCCD còn hiệu lực (bản gốc và photocopy)

• Sổ hộ khẩu hoặc giấy tờ chứng minh nơi cư trú

• Giấy đăng ký kết hôn (nếu đã kết hôn)

• Thông tin tài khoản ngân hàng để liên kết

Quy trình mở tài khoản

Mở tài khoản online:

• Nhanh chóng, tiện lợi

• Có thể thực hiện 24/7

• Xác thực qua video call với nhân viên

Mở tài khoản trực tiếp:

• Đến văn phòng giao dịch

• Được tư vấn trực tiếp

• Hoàn tất thủ tục ngay trong ngày

Lưu ý bảo mật

• Không chia sẻ thông tin đăng nhập với ai

• Thay đổi mật khẩu định kỳ

• Chỉ giao dịch trên website/app chính thức

• Bật xác thực 2 lớp nếu có

Bước 2: Nạp tiền vào tài khoản

Phương thức nạp tiền

Chuyển khoản ngân hàng:

• Phổ biến và an toàn nhất

• Thời gian xử lý: 1-4 giờ trong ngày làm việc

• Không mất phí (hoặc phí rất thấp)

Ví điện tử:

• Nhanh chóng, tức thì

• Phí giao dịch có thể cao hơn

• Phù hợp với số tiền nhỏ

Hướng dẫn nạp tiền chi tiết

1. Đăng nhập vào tài khoản giao dịch

2. Chọn "Nạp tiền" hoặc "Deposit"

3. Xem thông tin tài khoản ngân hàng của CTCK

4. Thực hiện chuyển khoản với nội dung chính xác

5. Chờ xác nhận từ hệ thống (thường dưới 2 giờ)

Cảnh báo bảo mật

• Luôn kiểm tra kỹ số tài khoản nhận

• Không chuyển tiền qua yêu cầu từ email lạ

• Lưu lại biên lai giao dịch

• Liên hệ hotline nếu có sự cố

Bước 3: Tìm hiểu và lựa chọn mã cổ phiếu phù hợp

Cách đọc bảng giá chứng khoán

Khi tìm hiểu cách mua cổ phiếu, bạn cần hiểu các thông số cơ bản:

• Giá hiện tại: Giá giao dịch cuối cùng

• Thay đổi: So với phiên trước (+ tăng, - giảm)

• Khối lượng: Số cổ phiếu được giao dịch

• Giá trần/sàn: Biên độ giao dịch trong ngày

• P/E: Tỷ số giá/thu nhập, phản ánh định giá

Phân tích cơ bản

Chỉ số tài chính quan trọng:

• EPS (Earnings Per Share): Thu nhập trên mỗi cổ phiếu

• ROE (Return on Equity): Tỷ suất sinh lời trên vốn chủ sở hữu

• Debt/Equity: Tỷ lệ nợ/vốn chủ sở hữu

• Revenue Growth: Tốc độ tăng trưởng doanh thu

Công cụ hỗ trợ phân tích

Website miễn phí:

• vietstock.vn: Thông tin tài chính chi tiết

• cafef.vn: Tin tức và phân tích thị trường

• investing.com: Biểu đồ kỹ thuật chuyên nghiệp

Ứng dụng mobile:

• Các app của CTCK thường tích hợp sẵn

• TradingView: Phân tích kỹ thuật chuyên sâu

• Fireant: Dữ liệu tài chính doanh nghiệp

Ví dụ

Giả sử bạn đang xem xét cổ phiếu VIC (Vingroup):

• Giá hiện tại: 85,000 đồng

• P/E: 15 (thấp hơn trung bình ngành 20)

• EPS: 5,600 đồng (tăng 12% so với năm trước)

• Khối lượng: 2.5 triệu cổ phiếu (cao hơn trung bình)

Những con số này cho thấy VIC có định giá hợp lý, tăng trưởng tích cực và thanh khoản tốt.

Bước 4: Đặt lệnh mua cổ phiếu

Các loại lệnh mua phổ biến

LO (Limit Order) - Lệnh giới hạn:

• Đặt mua với giá cụ thể

• Chỉ khớp khi giá thị trường bằng hoặc thấp hơn giá đặt

• Kiểm soát được giá mua

MP (Market Price) - Lệnh thị trường:

• Mua ngay với giá tốt nhất hiện tại

• Khớp lệnh nhanh

• Không kiểm soát được giá chính xác

ATO (At The Opening):

• Lệnh khớp vào đầu phiên

• Giá khớp theo giá mở cửa

• Phù hợp chiến lược đầu phiên

ATC (At The Closing):

• Lệnh khớp vào cuối phiên

• Giá khớp theo giá đóng cửa

• Tránh biến động cuối ngày

Hướng dẫn đặt lệnh trên app

1. Mở ứng dụng của công ty chứng khoán

2. Đăng nhập bằng tài khoản/mật khẩu

3. Chọn "Giao dịch" hoặc "Trading"

4. Nhập mã cổ phiếu (ví dụ: VIC)

5. Chọn "Mua" (Buy)

6. Điền thông tin:

• Số lượng cổ phiếu

• Giá mua (nếu chọn LO)

• Loại lệnh

7. Xác nhận và nhập mã PIN

8. Kiểm tra trạng thái lệnh

Kiểm tra và xác nhận lệnh

Sau khi đặt lệnh, bạn cần:

• Theo dõi trạng thái lệnh (Pending/Matched/Cancelled)

• Kiểm tra số dư tài khoản

• Xem lại thông tin khớp lệnh

• Lưu trữ thông tin giao dịch để báo cáo thuế

Bước 5: Theo dõi

Theo dõi biến động giá

Công cụ theo dõi:

• App của CTCK: Cập nhật realtime

• Watchlist: Danh sách theo dõi cá nhân

• Alert: Cảnh báo khi giá đạt mức mong muốn

• Báo cáo P&L: Lãi/lỗ từng mã và tổng thể

Khi nào nên bán cổ phiếu

Lý do bán để chốt lời:

• Đạt mục tiêu giá đã đề ra (ví dụ +20%)

• Có tin xấu về doanh nghiệp

• Cần tiền cho mục đích khác

• Tái cơ cấu danh mục đầu tư

Lý do bán để cắt lỗ:

• Giá giảm quá mức chấp nhận được (-10% đến -15%)

• Thay đổi cơ bản của công ty

• Chuyển sang cơ hội đầu tư tốt hơn

Hướng dẫn bán cổ phiếu

Quy trình tương tự như mua:

1. Chọn "Bán" trong ứng dụng

2. Nhập mã cổ phiếu sở hữu

3. Điền số lượng muốn bán

4. Chọn giá và loại lệnh

5. Xác nhận giao dịch

Quy trình 5 bước mua cổ phiếu dành cho người mới

Khi nào nên mua cổ phiếu

Yếu tố ảnh hưởng giá cổ phiếu

Khi nào nên mua cổ phiếu phụ thuộc vào nhiều yếu tố:

Yếu tố kinh tế vĩ mô:

• Lãi suất: Lãi suất thấp thuận lợi cho cổ phiếu

• Tăng trưởng GDP: Nền kinh tế tốt đẩy giá cổ phiếu lên

• Lạm phát: Ảnh hưởng đến chi phí và lợi nhuận doanh nghiệp

• Tỷ giá hối đoái: Quan trọng với doanh nghiệp xuất khẩu

Yếu tố doanh nghiệp:

• Kết quả kinh doanh: Doanh thu, lợi nhuận tăng trưởng

• Kế hoạch phát triển: Mở rộng thị trường, sản phẩm mới

• Quản trị công ty: Đội ngũ lãnh đạo có năng lực

• Chia cổ tức: Chính sách cổ tức hấp dẫn

Nguyên tắc xác định thời điểm mua

Mua khi giá thấp hơn giá trị nội tại: Sử dụng phân tích cơ bản để ước tính giá trị thực của cổ phiếu, mua khi thị trường định giá thấp hơn.

Mua khi có tin tích cực:

• Kết quả kinh doanh vượt kỳ vọng

• Có hợp đồng lớn, đối tác chiến lược

• Chính sách hỗ trợ từ chính phủ

Tránh mua khi:

• Thị trường quá nóng, định giá cao

• Có tin xấu về doanh nghiệp

• Sắp có sự kiện bất lợi (như tăng lãi suất mạnh)

Chiến lược đầu tư phổ biến

Đầu tư dài hạn (Buy and Hold):

• Mua và nắm giữ 3-5 năm hoặc lâu hơn

• Phù hợp với người ít thời gian theo dõi

• Tận dụng sức mạnh của lãi kép

• Ví dụ: Mua VIC từ năm 2015 và giữ đến nay

Đầu tư định kỳ (DCA - Dollar Cost Averaging):

• Mua cố định một số tiền mỗi tháng

• Giảm rủi ro do biến động giá

• Phù hợp với người có thu nhập ổn định

• Ví dụ: Mua 5 triệu đồng cổ phiếu mỗi tháng

Lướt sóng ngắn hạn:

• Mua bán trong vài ngày/tuần

• Yêu cầu kiến thức và thời gian nhiều

• Rủi ro cao nhưng có thể sinh lời nhanh

• Chỉ phù hợp với người có kinh nghiệm

Câu hỏi thường gặp

Cần bao nhiêu tiền để bắt đầu mua cổ phiếu?

Về mặt kỹ thuật, bạn có thể bắt đầu với 1-2 triệu đồng để mua 100 cổ phiếu của một công ty có giá 10,000-20,000 đồng. Tuy nhiên, để đầu tư hiệu quả và đa dạng hóa, nên có ít nhất 50-100 triệu đồng.

Mua cổ phiếu online có an toàn không?

Có, nếu bạn giao dịch qua các công ty chứng khoán được cấp phép và sử dụng website/app chính thức. Các biện pháp bảo mật như SSL, xác thực 2 lớp đảm bảo tính an toàn cao.

Làm sao biết cổ phiếu nào có tiềm năng?

Tìm hiểu các công ty có:

• Mô hình kinh doanh bền vững

• Tăng trưởng doanh thu và lợi nhuận ổn định

• Vị thế cạnh tranh mạnh trong ngành

• Đội ngũ quản lý có năng lực

• Định giá hợp lý so với giá trị nội tại

Có nên đầu tư toàn bộ tiền tiết kiệm vào cổ phiếu?

Không. Chỉ nên đầu tư tiền dư thừa, không ảnh hưởng đến cuộc sống hàng ngày. Nguyên tắc vàng là giữ 3-6 tháng chi phí sinh hoạt làm quỹ dự phòng trước khi đầu tư.

Biểu đồ tăng trưởng giá trị đầu tư cổ phiếu so với tiết kiệm

Khi nào nên bán cổ phiếu?

Bán khi:

• Đạt mục tiêu lợi nhuận đề ra

• Cơ bản công ty xấu đi (giảm lợi nhuận, mất thị phần)

• Có cơ hội đầu tư tốt hơn

• Cần tiền cho mục đích quan trọng khác

Có cần học nhiều về phân tích kỹ thuật không?

Với người mới, tập trung vào phân tích cơ bản quan trọng hơn. Phân tích kỹ thuật phù hợp với giao dịch ngắn hạn, yêu cầu nhiều thời gian và kinh nghiệm.

Cổ tức được chi trả như thế nào?

Cổ tức thường được chi trả bằng tiền mặt hoặc cổ phiếu, tự động vào tài khoản của bạn. Thời điểm chi trả do công ty quyết định, thường là hàng năm sau khi có kết quả kinh doanh.

Phải nộp thuế như thế nào khi đầu tư cổ phiếu?

• Thuế thu nhập cá nhân: 0.1% trên doanh thu bán (đã bao gồm trong phí giao dịch)

• Thuế cổ tức: 5% trên số cổ tức nhận được

• Khai báo: Nếu doanh thu bán >1 tỷ đồng/năm cần khai báo thuế

Cách mua cổ phiếu không quá phức tạp nếu bạn nắm vững các bước cơ bản. Từ việc chọn mua cổ phiếu ở đâu phù hợp, hiểu rõ mua cổ phiếu như thế nào một cách an toàn, đến việc xác định khi nào nên mua cổ phiếu để tối ưu hóa lợi nhuận.

Quan trọng nhất, chỉ đầu tư số tiền bạn có thể chấp nhận mất mát và luôn đa dạng hóa danh mục để giảm thiểu rủi ro. Với hướng dẫn mua cổ phiếu chi tiết từ HVA, bạn đã có đủ nền tảng để bắt đầu hành trình đầu tư của mình một cách tự tin và thông minh.

Chúc bạn đầu tư thành công và xây dựng được tài sản vững chắc cho tương lai!