Trái phiếu ngân hàng là gì? kiến thức cần biết trước khi đầu tư

Bạn băn khoăn trái phiếu ngân hàng là gì và có nên đầu tư? Khám phá ngay hướng dẫn toàn diện về lợi ích, rủi ro, cách mua trái phiếu ngân hàng, và so sánh lãi suất trái phiếu ngân hàng nào cao nhất để đưa ra quyết định thông minh. Đọc ngay để nắm vững mọi thông tin cần thiết!

Bạn đang tìm kiếm một kênh đầu tư an toàn, ổn định với lợi nhuận hấp dẫn hơn gửi tiết kiệm? Chắc hẳn bạn đã nghe đến trái phiếu ngân hàng. Nhưng liệu trái phiếu ngân hàng là gì, có thực sự an toàn và phù hợp với bạn? Rất nhiều nhà đầu tư đang băn khoăn về tiềm năng và những rủi ro tiềm ẩn của kênh đầu tư này.

Giới thiệu về trái phiếu ngân hàng

Khi nhắc đến đầu tư tài chính, ngoài cổ phiếu hay vàng, trái phiếu ngân hàng đang ngày càng thu hút sự quan tâm của nhiều người. Vậy, chính xác thì trái phiếu ngân hàng là gì? Đơn giản, đây là một loại chứng khoán nợ do các ngân hàng phát hành nhằm mục đích huy động vốn từ các tổ chức và cá nhân. Về bản chất, khi bạn mua trái phiếu ngân hàng, bạn đang cho ngân hàng vay một khoản tiền trong một khoảng thời gian nhất định và đổi lại, ngân hàng sẽ trả lãi suất định kỳ cho bạn, cùng với khoản vốn gốc khi trái phiếu đáo hạn.

Trong hệ thống tài chính cá nhân và thị trường tài chính nói chung, trái phiếu ngân hàng đóng vai trò quan trọng như một công cụ huy động vốn hiệu quả cho các ngân hàng để phục vụ hoạt động kinh doanh, cấp tín dụng hoặc đầu tư. Đối với nhà đầu tư, đây là kênh đầu tư có tính ổn định cao, mang lại thu nhập định kỳ.

Để dễ hình dung, hãy so sánh trái phiếu ngân hàng với một số loại trái phiếu phổ biến khác. Trái phiếu doanh nghiệp cũng là công cụ nợ nhưng do các công ty phát hành, thường có mức độ rủi ro cao hơn trái phiếu ngân hàng (tùy thuộc vào uy tín doanh nghiệp). Trong khi đó, trái phiếu chính phủ do nhà nước phát hành, được coi là an toàn nhất do có sự bảo lãnh của chính phủ, nhưng thường đi kèm với mức lãi suất thấp hơn.

Ví dụ minh họa: Ngân hàng A phát hành trái phiếu kỳ hạn 3 năm với mệnh giá 100 triệu đồng và lãi suất 7% mỗi năm. Khi bạn mua trái phiếu ngân hàng này, bạn sẽ nhận được 7 triệu đồng tiền lãi mỗi năm trong 3 năm. Sau 3 năm, bạn sẽ nhận lại 100 triệu đồng tiền gốc. Điều này giúp bạn hiểu rõ trái phiếu ngân hàng là gì và cách thức hoạt động cơ bản của nó.

Người kiểm tra chứng chỉ trái phiếu ngân hàng và sổ tiết kiệm

Các loại trái phiếu ngân hàng phổ biến tại Việt Nam

Trên thị trường tài chính Việt Nam, trái phiếu ngân hàng được phân loại dựa trên nhiều tiêu chí khác nhau, giúp nhà đầu tư có cái nhìn đa chiều và lựa chọn sản phẩm phù hợp với mục tiêu của mình.

Trái phiếu có lãi suất cố định và lãi suất thả nổi

Sự khác biệt về cơ chế trả lãi là một trong những yếu tố quan trọng khi xem xét trái phiếu ngân hàng.

• Trái phiếu có lãi suất cố định: Đây là loại trái phiếu mà mức lãi suất được xác định ngay từ đầu và không thay đổi trong suốt thời gian hiệu lực của trái phiếu. Ví dụ, nếu bạn mua trái phiếu ngân hàng với lãi suất cố định 8%/năm, bạn sẽ nhận được 8% lãi suất mỗi năm, bất kể thị trường biến động ra sao. Ưu điểm của loại này là mang lại sự ổn định và dễ dàng dự đoán thu nhập cho nhà đầu tư.

• Trái phiếu có lãi suất thả nổi: Ngược lại, lãi suất của loại trái phiếu này sẽ biến động theo một lãi suất tham chiếu (ví dụ: lãi suất tiền gửi tiết kiệm 12 tháng bình quân của một số ngân hàng lớn, cộng thêm biên độ nhất định). Nếu lãi suất tham chiếu tăng, lãi suất bạn nhận được cũng tăng và ngược lại. Điều này có thể mang lại lợi nhuận cao hơn trong môi trường lãi suất tăng, nhưng cũng tiềm ẩn rủi ro khi lãi suất thị trường giảm, ảnh hưởng trực tiếp đến lợi nhuận của nhà đầu tư.

Trái phiếu có bảo đảm và không bảo đảm

Mức độ an toàn của trái phiếu ngân hàng thường liên quan đến việc có tài sản bảo đảm hay không.

• Trái phiếu có bảo đảm: Đây là loại trái phiếu ngân hàng được bảo đảm bằng một tài sản cụ thể của ngân hàng phát hành (ví dụ: bất động sản, các khoản phải thu, hoặc tài sản khác). Trong trường hợp ngân hàng gặp khó khăn tài chính và không thể thực hiện nghĩa vụ thanh toán, nhà đầu tư có quyền ưu tiên đối với tài sản đảm bảo đó để thu hồi vốn. Điều này làm tăng mức độ an toàn và thường khiến nhà đầu tư yên tâm hơn khi mua trái phiếu ngân hàng loại này.

• Trái phiếu không bảo đảm: Ngược lại, loại trái phiếu này không có tài sản cụ thể nào đứng ra bảo đảm. Việc thanh toán lãi và gốc phụ thuộc hoàn toàn vào khả năng tài chính và uy tín của ngân hàng phát hành. Mặc dù vẫn được hỗ trợ bởi danh tiếng của ngân hàng, nhưng rủi ro tín dụng đối với trái phiếu không bảo đảm sẽ cao hơn so với trái phiếu có bảo đảm.

Phân biệt trái phiếu ngân hàng thương mại và trái phiếu ngân hàng chính sách

Hai loại hình ngân hàng này có mục đích hoạt động khác nhau, kéo theo sự khác biệt trong trái phiếu mà họ phát hành.

• Trái phiếu ngân hàng thương mại: Được phát hành bởi các ngân hàng thương mại cổ phần (như Vietcombank, Techcombank, VPBank,...) với mục đích chính là huy động vốn để phục vụ hoạt động kinh doanh, cấp tín dụng, mở rộng mạng lưới, v.v. Các trái phiếu này thường có lãi suất cạnh tranh và tiềm năng sinh lời hấp dẫn.

• Trái phiếu ngân hàng chính sách: Được phát hành bởi các ngân hàng có định hướng hoạt động theo chính sách của nhà nước (ví dụ: Ngân hàng Chính sách Xã hội, Ngân hàng Phát triển Việt Nam). Mục đích chính của việc phát hành là huy động vốn để thực hiện các chương trình, dự án phát triển kinh tế - xã hội, xóa đói giảm nghèo theo chỉ đạo của chính phủ. Trái phiếu ngân hàng chính sách thường có mức độ rủi ro thấp hơn đáng kể, thậm chí được xem là an toàn tương đương trái phiếu chính phủ, nhưng đi kèm với lãi suất có thể thấp hơn so với trái phiếu ngân hàng thương mại.

Việc hiểu rõ các loại hình trái phiếu ngân hàng giúp nhà đầu tư đưa ra quyết định sáng suốt khi tìm kiếm câu trả lời cho câu hỏi "có nên mua trái phiếu ngân hàng?"

Lợi ích khi mua trái phiếu ngân hàng

Mua trái phiếu ngân hàng là một lựa chọn đầu tư hấp dẫn đối với nhiều người nhờ vào những lợi ích vượt trội mà nó mang lại, đặc biệt là so với các kênh truyền thống như gửi tiết kiệm.

• Lãi suất cao hơn gửi tiết kiệm: Đây là một trong những lợi ích rõ ràng nhất. Thông thường, lãi suất trái phiếu ngân hàng sẽ cao hơn đáng kể so với lãi suất tiền gửi tiết kiệm cùng kỳ hạn tại chính ngân hàng đó. Điều này giúp nhà đầu tư tối ưu hóa lợi nhuận trên số vốn nhàn rỗi của mình. Ví dụ, trong khi lãi suất tiết kiệm 12 tháng có thể ở mức 5-6%/năm, lãi suất trái phiếu ngân hàng cùng kỳ hạn có thể đạt 7-8%/năm, mang lại nguồn thu nhập cao hơn.

• Thu nhập ổn định, định kỳ: Khi bạn mua trái phiếu ngân hàng, bạn sẽ nhận được lãi suất theo định kỳ (thường là hàng quý, 6 tháng một lần hoặc hàng năm) theo thỏa thuận. Nguồn thu nhập cố định này đặc biệt phù hợp với những nhà đầu tư mong muốn có dòng tiền đều đặn để chi tiêu hoặc tái đầu tư.

• Tính thanh khoản và khả năng chuyển nhượng: Mặc dù không linh hoạt như cổ phiếu, nhưng trái phiếu ngân hàng có tính thanh khoản khá tốt. Nhà đầu tư hoàn toàn có thể chuyển nhượng, bán lại trái phiếu trước hạn trên thị trường thứ cấp hoặc thông qua các công ty chứng khoán, ngân hàng. Điều này giúp bạn linh hoạt hơn trong việc quản lý dòng vốn của mình.

• Phù hợp với nhà đầu tư muốn an toàn và ổn định: Với mức độ rủi ro tương đối thấp so với cổ phiếu hay các kênh đầu tư mạo hiểm khác, trái phiếu ngân hàng là lựa chọn lý tưởng cho những nhà đầu tư "bảo thủ", ưu tiên sự an toàn của vốn gốc và muốn có thu nhập ổn định. Đây cũng là một công cụ hiệu quả để đa dạng hóa danh mục đầu tư, giảm thiểu rủi ro khi mua trái phiếu ngân hàng tổng thể.

Theo lời khuyên từ nhiều chuyên gia tài chính, trái phiếu ngân hàng là một phần không thể thiếu trong danh mục đầu tư của những người muốn cân bằng giữa an toàn và lợi nhuận, đặc biệt là trong bối cảnh thị trường biến động.

So sánh lãi suất trái phiếu ngân hàng nào cao nhất hiện nay

Khi quyết định mua trái phiếu ngân hàng, một trong những yếu tố hàng đầu mà nhà đầu tư quan tâm chính là lãi suất trái phiếu ngân hàng nào cao nhất. Tuy nhiên, việc so sánh này không chỉ dừng lại ở con số mà còn cần xem xét nhiều yếu tố khác ảnh hưởng đến lãi suất.

Bảng so sánh lãi suất trái phiếu của một số ngân hàng lớn (Mang tính chất minh họa và cần cập nhật thực tế):

(Lưu ý: Bảng số liệu trên chỉ mang tính chất tham khảo tại thời điểm viết bài và lãi suất trái phiếu ngân hàng thực tế có thể thay đổi liên tục. Nhà đầu tư cần kiểm tra thông tin cập nhật từ các ngân hàng và công ty chứng khoán để có số liệu chính xác nhất.)

Các yếu tố ảnh hưởng đến lãi suất trái phiếu:

• Uy tín và xếp hạng tín dụng của ngân hàng: Ngân hàng có uy tín càng cao, xếp hạng tín dụng càng tốt thì rủi ro vỡ nợ càng thấp, do đó lãi suất trái phiếu ngân hàng có thể không cần quá cao để thu hút nhà đầu tư. Ngược lại, những ngân hàng có rủi ro cao hơn thường phải đưa ra mức lãi suất hấp dẫn hơn để bù đắp rủi ro cho nhà đầu tư.

• Thời hạn trái phiếu: Thông thường, trái phiếu có kỳ hạn càng dài thì lãi suất càng cao. Điều này là do nhà đầu tư phải chịu rủi ro về lãi suất và thanh khoản trong thời gian dài hơn.

• Điều kiện thị trường và chính sách tiền tệ: Lãi suất trái phiếu chịu ảnh hưởng lớn từ lãi suất cơ bản của Ngân hàng Nhà nước, lạm phát, và tình hình kinh tế vĩ mô. Khi Ngân hàng Nhà nước thắt chặt chính sách tiền tệ (tăng lãi suất điều hành), lãi suất trái phiếu ngân hàng cũng có xu hướng tăng theo.

• Tính thanh khoản của trái phiếu: Một số trái phiếu có tính thanh khoản kém hơn (khó bán lại trên thị trường thứ cấp) có thể được chào bán với lãi suất cao hơn để bù đắp cho nhược điểm này.

Lời khuyên khi chọn trái phiếu dựa trên lãi suất và rủi ro:

Đừng chỉ nhìn vào con số lãi suất trái phiếu ngân hàng nào cao nhất mà hãy cân nhắc tổng thể. Một lãi suất cao có thể đi kèm với rủi ro cao hơn. Hãy:

• Đánh giá uy tín ngân hàng: Ưu tiên các ngân hàng lớn, có lịch sử hoạt động lâu năm, được đánh giá cao bởi các tổ chức xếp hạng tín dụng.

• Cân nhắc kỳ hạn: Chọn kỳ hạn phù hợp với mục tiêu tài chính và khả năng chịu đựng rủi ro của bạn.

• Đọc kỹ điều khoản: Đảm bảo bạn hiểu rõ tất cả các điều khoản, đặc biệt là điều khoản về quyền mua lại trước hạn của ngân hàng.

• Đa dạng hóa: Thay vì dồn tất cả trứng vào một giỏ, hãy đa dạng hóa danh mục đầu tư bằng cách mua trái phiếu ngân hàng của nhiều tổ chức khác nhau hoặc kết hợp với các kênh đầu tư khác.

Mô hình các ngân hàng với biểu tượng phần trăm lãi suất nổi lên

Rủi ro khi mua trái phiếu ngân hàng và cách phòng tránh

Mặc dù được đánh giá là kênh đầu tư an toàn, nhưng trái phiếu ngân hàng vẫn tiềm ẩn một số rủi ro khi mua trái phiếu ngân hàng mà nhà đầu tư cần nắm rõ để có chiến lược phòng tránh hiệu quả.

Các loại rủi ro phổ biến

• Rủi ro tín dụng (rủi ro vỡ nợ): Đây là rủi ro khi mua trái phiếu ngân hàng mà ngân hàng phát hành không có khả năng hoặc không thực hiện đúng cam kết thanh toán lãi và gốc cho nhà đầu tư khi đến hạn. Mặc dù các ngân hàng tại Việt Nam được Ngân hàng Nhà nước quản lý chặt chẽ, rủi ro này vẫn tồn tại trong những trường hợp cực đoan.

• Rủi ro thanh khoản: Là khả năng nhà đầu tư gặp khó khăn khi muốn bán lại trái phiếu trước hạn trên thị trường thứ cấp. Điều này có thể xảy ra nếu thị trường ít sôi động, không có nhiều người mua hoặc phải chấp nhận bán với giá thấp hơn mệnh giá.

• Rủi ro lãi suất: Biến động lãi suất thị trường có thể ảnh hưởng đến giá trị của trái phiếu.

• Đối với trái phiếu lãi suất cố định: Nếu lãi suất thị trường tăng lên, giá trái phiếu cố định có thể giảm, khiến việc bán lại trước hạn bị lỗ.

• Đối với trái phiếu lãi suất thả nổi: Lãi suất bạn nhận được có thể giảm nếu lãi suất tham chiếu trên thị trường đi xuống, ảnh hưởng đến lợi nhuận kỳ vọng.

• Rủi ro tái đầu tư: Khi trái phiếu đáo hạn và lãi suất thị trường đang ở mức thấp, nhà đầu tư có thể khó tìm được kênh đầu tư khác với mức lãi suất tương đương, dẫn đến việc phải tái đầu tư với lợi suất thấp hơn.

Cách nhận diện và giảm thiểu rủi ro

Để giảm thiểu tối đa rủi ro khi mua trái phiếu ngân hàng, nhà đầu tư nên áp dụng các biện pháp sau:

• Chọn ngân hàng uy tín, có xếp hạng tín dụng tốt: Luôn ưu tiên các ngân hàng lớn, có lịch sử hoạt động lâu năm, minh bạch trong báo cáo tài chính và được các tổ chức xếp hạng tín dụng đánh giá cao. Điều này giúp giảm thiểu rủi ro tín dụng.

• Đa dạng hóa danh mục đầu tư: Không nên dồn tất cả vốn vào một loại trái phiếu hay một ngân hàng. Hãy phân bổ vốn vào nhiều loại trái phiếu ngân hàng khác nhau (kỳ hạn, lãi suất, ngân hàng phát hành) hoặc kết hợp với các kênh đầu tư khác để giảm thiểu rủi ro khi mua trái phiếu ngân hàng tổng thể.

• Hiểu rõ điều khoản trái phiếu trước khi mua: Đọc kỹ bản cáo bạch, hợp đồng mua bán để nắm rõ tất cả các điều kiện, đặc biệt là điều khoản về quyền mua lại trước hạn của ngân hàng, quyền chuyển nhượng của nhà đầu tư, và các cam kết về tài sản đảm bảo (nếu có).

• Theo dõi thị trường và điều chỉnh chiến lược: Luôn cập nhật thông tin về tình hình kinh tế vĩ mô, chính sách tiền tệ của Ngân hàng Nhà nước và biến động lãi suất thị trường. Điều này giúp bạn có cái nhìn tổng thể và kịp thời điều chỉnh chiến lược đầu tư của mình.

• Tìm hiểu về thị trường thứ cấp: Nếu có ý định bán lại trái phiếu trước hạn, hãy tìm hiểu về tính thanh khoản của loại trái phiếu đó trên thị trường thứ cấp và các kênh giao dịch.

Bằng cách chủ động tìm hiểu và áp dụng các biện pháp phòng tránh, nhà đầu tư có thể tự tin hơn khi mua trái phiếu ngân hàng và tối ưu hóa lợi nhuận trong môi trường rủi ro được kiểm soát.

Giao dịch mua trái phiếu ngân hàng qua ứng dụng di động an toàn

Câu hỏi thường gặp về trái phiếu ngân hàng

Dưới đây là một số câu hỏi thường gặp giúp bạn hiểu rõ hơn về trái phiếu ngân hàng và đưa ra quyết định đầu tư phù hợp.

• Trái phiếu ngân hàng có được bảo hiểm không? Không, trái phiếu ngân hàng không được bảo hiểm tiền gửi theo quy định của Bảo hiểm tiền gửi Việt Nam như tiền gửi tiết kiệm. Tuy nhiên, như đã phân tích, mức độ an toàn của trái phiếu ngân hàng vẫn được đánh giá rất cao nhờ sự quản lý chặt chẽ của Ngân hàng Nhà nước và uy tín của các tổ chức phát hành.
  
  

• Có thể bán lại trái phiếu trước hạn không? Có, bạn hoàn toàn có thể bán lại trái phiếu ngân hàng trước hạn trên thị trường thứ cấp. Việc này có thể thực hiện thông qua công ty chứng khoán mà bạn mở tài khoản hoặc các kênh môi giới trái phiếu khác. Tuy nhiên, việc bán lại có thể phát sinh phí và giá bán có thể chịu ảnh hưởng bởi lãi suất thị trường tại thời điểm đó.
  
  

• Mua trái phiếu ngân hàng online được không? Hiện nay, nhiều ngân hàng và công ty chứng khoán đã triển khai các nền tảng trực tuyến cho phép nhà đầu tư tìm hiểu thông tin và thực hiện giao dịch mua trái phiếu ngân hàng một cách tiện lợi. Bạn có thể liên hệ trực tiếp với ngân hàng hoặc công ty chứng khoán để biết thêm chi tiết về hình thức mua online.
  
  

• Lãi suất trái phiếu có thay đổi không? Điều này phụ thuộc vào loại lãi suất của trái phiếu.
  
  

• Đối với trái phiếu lãi suất cố định, lãi suất sẽ không thay đổi trong suốt kỳ hạn.

• Đối với trái phiếu lãi suất thả nổi, lãi suất sẽ thay đổi định kỳ (ví dụ: 3 tháng, 6 tháng) dựa trên một lãi suất tham chiếu cộng với biên độ đã thỏa thuận.

• Nhà đầu tư cá nhân cần lưu ý gì khi mua? Ngoài việc tìm hiểu kỹ về ngân hàng phát hành và các điều khoản của trái phiếu, nhà đầu tư cá nhân nên:
  
  

• Xác định rõ mục tiêu đầu tư và khả năng chịu đựng rủi ro.

• Không nên dồn tất cả vốn vào một loại tài sản.

• Tham khảo ý kiến chuyên gia tài chính nếu cần.

• Luôn cập nhật thông tin thị trường để đưa ra quyết định kịp thời.

Những giải đáp này sẽ giúp bạn có cái nhìn rõ ràng hơn về cách thức hoạt động và những yếu tố cần quan tâm khi mua trái phiếu ngân hàng.

Hy vọng bài viết này đã cung cấp cho bạn đầy đủ thông tin cần thiết để tự tin đưa ra quyết định đầu tư trái phiếu ngân hàng một cách sáng suốt và hiệu quả.

Nếu bạn đang tìm kiếm một giải pháp đầu tư toàn diện, đa dạng các lớp tài sản để tối ưu hóa lợi nhuận mà chưa tìm được nền tảng phù hợp, bạn có thể liên hệ với HVA qua Hotline 1900 255 819. Với kinh nghiệm trong lĩnh vực tư vấn tài chính và đầu tư công nghệ, đội ngũ chuyên viên của chúng tôi sẽ tư vấn tận tình, giúp bạn xây dựng danh mục đầu tư thông minh và hiệu quả.