Nguyên tắc phát hành tiền ở việt nam

Bạn băn khoăn về cách tiền được tạo ra? Bài viết này giải thích chi tiết nguyên tắc phát hành tiền ở Việt Nam, vai trò của Ngân hàng Nhà nước, và ảnh hưởng của nó tới kinh tế.

Giới thiệu

Phát hành tiền là gì?

Phát hành tiền là hoạt động của một chủ thể có thẩm quyền, tạo ra tiền mới và đưa vào lưu thông trong nền kinh tế. Hiểu một cách đơn giản, đó là quá trình in tiền giấy, đúc tiền kim loại, hoặc tạo ra tiền điện tử để cung ứng cho thị trường. Tiền tệ là công cụ thanh toán, phương tiện trao đổi và thước đo giá trị, do đó việc phát hành tiền phải tuân thủ các quy định nghiêm ngặt để đảm bảo sự ổn định của nền kinh tế.

Vai trò của Ngân hàng Nhà nước

Ở Việt Nam, Ngân hàng Nhà nước (NHNN) Việt Nam chính là cơ quan duy nhất được trao quyền phát hành tiền, đây cũng là một trong những nguyên tắc phát hành tiền của ngân hàng trung ương quan trọng nhất. NHNN đóng vai trò độc quyền phát hành tiền, đồng thời là cơ quan quản lý nhà nước về tiền tệ và hoạt động ngân hàng. Vai trò này giúp nhà nước kiểm soát được tổng lượng tiền tệ trong lưu thông, tránh tình trạng phát hành tiền một cách vô tội vạ, dẫn đến lạm phát.

Phân biệt các loại tiền tệ

• Tiền giấy, tiền polymer: Là loại tiền phổ biến nhất, dùng cho các giao dịch hằng ngày. Ở Việt Nam, tiền giấy đã được thay thế hoàn toàn bằng tiền polymer với nhiều ưu điểm về độ bền và khả năng chống giả.

• Tiền kim loại: Thường có mệnh giá nhỏ, hiện nay không còn được lưu hành phổ biến ở Việt Nam.

• Tiền điện tử: Bao gồm số dư trong tài khoản ngân hàng, ví điện tử, tiền mã hóa, v.v. Đây là loại tiền ngày càng được sử dụng rộng rãi nhờ sự phát triển của công nghệ.

Hiểu được nguyên tắc phát hành tiền ở Việt Nam là điều rất quan trọng. Nó không chỉ giúp chúng ta nhận thức được giá trị của đồng tiền mà còn hiểu được cơ chế vận hành của chính sách kinh tế vĩ mô.

>>> Xem thêm bài viết: Tại sao nhà nước không in nhiều tiền?

 

Nguyên tắc phát hành tiền theo quy định pháp luật ở Việt Nam

Cơ sở pháp lý và các văn bản luật liên quan

Nguyên tắc phát hành tiền tại Việt Nam được quy định chặt chẽ trong nhiều văn bản pháp luật, nhằm đảm bảo tính minh bạch và an toàn. Các văn bản này bao gồm:

• Luật Ngân hàng Nhà nước Việt Nam: Đây là văn bản pháp lý cao nhất quy định về quyền và trách nhiệm của NHNN, trong đó bao gồm quyền độc quyền phát hành tiền.

• Các Nghị định và Thông tư hướng dẫn: Những văn bản này quy định chi tiết về quy trình, điều kiện và các biện pháp kiểm soát liên quan đến hoạt động phát hành tiền.

Theo Điều 4 Luật Ngân hàng Nhà nước Việt Nam 2010, NHNN là "cơ quan duy nhất thực hiện chức năng phát hành tiền tệ". Điều này khẳng định rõ tính độc quyền và trách nhiệm của NHNN trong việc quản lý, in ấn, đúc tiền và đưa tiền vào lưu thông.

Các nguyên tắc cơ bản

Hoạt động phát hành tiền phải tuân thủ các nguyên tắc cốt lõi sau:

• Nguyên tắc độc quyền: Chỉ duy nhất NHNN Việt Nam có quyền phát hành tiền và thu hồi tiền từ lưu thông. Điều này giúp ngăn chặn tình trạng "mỗi người một kiểu" in tiền, gây ra hỗn loạn kinh tế và lạm phát không thể kiểm soát.

• Nguyên tắc đảm bảo giá trị tiền tệ: Lượng tiền phát hành phải phù hợp với nhu cầu thanh toán của nền kinh tế, tránh phát hành thừa gây lạm phát hoặc thiếu gây cản trở hoạt động kinh tế. Mục tiêu chính là duy trì sự ổn định của giá trị đồng tiền, bảo vệ sức mua của người dân.

• Nguyên tắc phát hành dựa trên nền tảng kinh tế thực tế: Tiền được phát hành dựa trên các tài sản đảm bảo có giá trị (vàng, ngoại tệ mạnh, giấy tờ có giá, v.v.) và phù hợp với tốc độ tăng trưởng của tổng sản phẩm quốc nội (GDP). Điều này đảm bảo rằng việc tăng cung tiền có cơ sở vững chắc, không phải là "in tiền trên giấy".

• Nguyên tắc kiểm soát lưu thông tiền tệ: NHNN sử dụng các công cụ chính sách tiền tệ (như lãi suất, dự trữ bắt buộc, nghiệp vụ thị trường mở) để điều tiết lượng tiền trong lưu thông, đảm bảo nó luôn ở mức hợp lý, không gây ra những cú sốc kinh tế.

Cơ chế phát hành tiền của Ngân hàng Trung ương

Quy trình phát hành tiền tệ

Quy trình phát hành tiền tệ của NHNN rất chặt chẽ, bao gồm nhiều bước:

• Lập kế hoạch phát hành: Dựa trên dự báo về tăng trưởng kinh tế và nhu cầu tiền mặt, NHNN xây dựng kế hoạch in, đúc tiền mới.

• In ấn và đúc tiền: Sau khi được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt, tiền giấy và tiền kim loại được in và đúc tại các cơ sở in tiền quốc gia với công nghệ bảo mật cao.

• Vận chuyển và lưu trữ: Tiền mới được vận chuyển an toàn đến các kho tiền của NHNN chi nhánh trên toàn quốc.

• Phát hành vào lưu thông: NHNN đưa tiền vào lưu thông thông qua các ngân hàng thương mại. Ví dụ, khi các ngân hàng thương mại cần tiền mặt để phục vụ khách hàng, họ sẽ vay tiền từ NHNN và tiền mới sẽ được đưa vào thị trường.

Vai trò

Nguyên tắc phát hành tiền không chỉ là một quy trình kỹ thuật mà còn là một công cụ quan trọng của chính sách tiền tệ quốc gia.

• Kiểm soát lạm phát: Nếu NHNN phát hành quá nhiều tiền mà không có sự tăng trưởng kinh tế tương ứng, sức mua của đồng tiền sẽ giảm, dẫn đến lạm phát. Ngược lại, nếu tiền tệ khan hiếm, nó có thể kìm hãm sự phát triển.

• Công cụ điều tiết kinh tế: NHNN sử dụng các công cụ như lãi suất tái cấp vốn hoặc chính sách tín dụng để tác động đến lượng tiền trong lưu thông. Khi muốn kích thích tăng trưởng, NHNN có thể giảm lãi suất, khuyến khích vay mượn và chi tiêu, từ đó gián tiếp tăng lượng tiền. Ngược lại, khi muốn kiềm chế lạm phát, NHNN sẽ thắt chặt chính sách tiền tệ.

 

Các vấn đề thực tiễn

Mặc dù có các nguyên tắc phát hành tiền rõ ràng, NHNN vẫn phải đối mặt với nhiều thách thức trong thực tiễn:

• Kiểm soát lưu thông tiền mặt và tiền điện tử: Cùng với sự phát triển của công nghệ, việc quản lý dòng tiền không chỉ giới hạn ở tiền mặt mà còn phải kiểm soát tiền điện tử, tiền mã hóa.

• Thách thức từ công nghệ tài chính (Fintech): Sự xuất hiện của các ví điện tử, thanh toán không dùng tiền mặt làm thay đổi thói quen tiêu dùng, đặt ra yêu cầu mới về quản lý tiền tệ.

• Rủi ro tiền giả: Mặc dù tiền polymer có tính bảo mật cao, các hoạt động làm giả tiền vẫn là một thách thức lớn. NHNN phải liên tục cập nhật công nghệ chống giả để bảo vệ sự an toàn của đồng tiền quốc gia.

• Thách thức duy trì niềm tin: Trong bối cảnh toàn cầu hóa, việc giữ vững giá trị và niềm tin vào đồng tiền Việt Nam là điều then chốt để đảm bảo sự ổn định của nền kinh tế.

Ngoài ra, bạn có thể tham khảo các bài viết chuyên sâu được HVA tổng hợp, giúp bạn trang bị những thông tin cần thiết nhất.

 

Các câu hỏi thường gặp (FAQs)

Tại sao chỉ Ngân hàng Nhà nước mới có quyền phát hành tiền?

Việc trao quyền độc quyền phát hành tiền cho NHNN giúp đảm bảo sự quản lý thống nhất, tránh tình trạng phát hành tiền tràn lan, kiểm soát được lạm phát và duy trì ổn định vĩ mô.

Quy trình in tiền giấy như thế nào?

Tiền giấy được in tại các cơ sở in tiền của quốc gia. Quy trình này bao gồm việc thiết kế, chọn vật liệu, in ấn với công nghệ bảo mật cao và quản lý chặt chẽ số seri để tránh làm giả.

Sự khác biệt giữa phát hành tiền điện tử và tiền giấy là gì?

Tiền giấy cần quy trình in ấn, vận chuyển vật lý. Ngược lại, phát hành tiền điện tử chỉ là việc ghi nhận số dư trên hệ thống tài khoản, ví điện tử, không cần quá trình vật lý. Tuy nhiên, cả hai đều phải tuân thủ các nguyên tắc phát hành tiền và chịu sự quản lý của NHNN.

Làm sao để kiểm soát lạm phát liên quan đến phát hành tiền?

NHNN kiểm soát lạm phát thông qua việc điều tiết lượng tiền cung ứng, sử dụng các công cụ chính sách tiền tệ như lãi suất, nghiệp vụ thị trường mở và quy định dự trữ bắt buộc.

Việc hiểu và tuân thủ các nguyên tắc phát hành tiền là điều kiện tiên quyết để đảm bảo giá trị của đồng tiền, kiểm soát lạm phát và củng cố niềm tin của người dân vào nền kinh tế. Chúng ta có thể thấy rằng, mỗi tờ tiền trong ví của bạn đều là kết quả của một quy trình chặt chẽ và có trách nhiệm cao cả, nhằm phục vụ sự phát triển chung của đất nước.

Nếu bạn đang tìm kiếm một giải pháp đầu tư toàn diện, đa dạng các lớp tài sản để tối ưu hóa lợi nhuận mà chưa tìm được nền tảng phù hợp, bạn có thể liên hệ với HVA qua Hotline 1900 255 819. Với kinh nghiệm trong lĩnh vực tư vấn tài chính và đầu tư công nghệ, đội ngũ chuyên viên của chúng tôi sẽ tư vấn tận tình, giúp bạn xây dựng danh mục đầu tư thông minh và hiệu quả.