Cổ phiếu và trái phiếu: đâu là lựa chọn an toàn khi muốn đầu tư?

Trái phiếu và cổ phiếu, đâu mới là kênh đầu tư an toàn? Cùng HVA tìm hiểu ngay ưu và nhược điểm của cổ phiếu và trái phiếu trong đầu tư ở bài viết này!

Cổ phiếu và trái phiếu khác nhau như thế nào, nên đầu tư vào loại nào sẽ tốt hơn? 

Những điều cần biết về cổ phiếu và trái phiếu:

Cổ phiếu trái phiếu là gì?

Cổ phiếu và trái phiếu là hai công cụ tài chính phổ biến mà nhà đầu tư thường sử dụng để tham gia vào thị trường tài chính. Cả hai đều đóng vai trò quan trọng trong việc huy động vốn của các doanh nghiệp, nhưng lại có những đặc điểm khác nhau về rủi ro, lợi nhuận và quyền lợi của người nắm giữ.

• Cổ phiếu 

Cổ phiếu (stock) là chứng chỉ xác nhận quyền sở hữu một phần của công ty. Khi bạn mua cổ phiếu, bạn trở thành cổ đông, tức là bạn sở hữu một phần tài sản và quyền lợi trong công ty đó. Cổ phiếu mang lại cho bạn hai quyền lợi chính:

Co-phieu-va-trai-phieu-Dau-la-lua-chon-an-toan-khi-muon-dau-tu-02.jpg

Khi nhà đầu tư mua cổ phiếu của một công ty nào đó họ sẽ trở thành cổ đông của công ty đó. 

Quyền tham gia lợi nhuận: Nếu công ty kinh doanh có lợi nhuận, bạn sẽ được chia cổ tức, thường là tiền mặt hoặc cổ phiếu mới.

Quyền biểu quyết: Bạn có quyền tham gia vào các quyết định quan trọng của công ty, như bầu ban giám đốc hoặc phê duyệt các kế hoạch lớn.

• Trái phiếu 

Trái phiếu (bond) là một loại chứng khoán nợ, trong đó người sở hữu trái phiếu (người cho vay) cho phép một tổ chức (nhà phát hành) vay tiền trong một khoảng thời gian nhất định. Đổi lại, nhà phát hành cam kết sẽ trả lại số tiền gốc và lãi suất cố định cho người sở hữu trái phiếu vào những thời điểm đã được thỏa thuận.

Trái phiếu được phát hành bởi các tổ chức, doanh nghiệp hoặc chính phủ

Các tổ chức có thể phát hành trái phiếu bao gồm chính phủ, các tập đoàn, hoặc các tổ chức tài chính. Trái phiếu thường được coi là một công cụ đầu tư ít rủi ro hơn so với cổ phiếu, vì người nắm giữ trái phiếu có quyền đòi lại cả tiền gốc và lãi khi trái phiếu đáo hạn. Tuy nhiên, mức lợi nhuận từ trái phiếu thường thấp hơn so với cổ phiếu.

Một ưu điểm của trái phiếu là tính ổn định; giá trị của trái phiếu ít bị ảnh hưởng bởi biến động thị trường so với cổ phiếu. Tuy nhiên, rủi ro vẫn tồn tại, đặc biệt nếu nhà phát hành gặp khó khăn tài chính hoặc phá sản, dẫn đến khả năng không trả được nợ.

So sánh trái phiếu và cổ phiếu: Cổ phiếu và trái phiếu khác nhau như thế nào?

Cổ phiếu và trái phiếu đều có những ưu và nhược điểm riêng. Việc lựa chọn đầu tư vào loại hình nào sẽ phụ thuộc vào mức độ chấp nhận rủi ro của người đầu tư và mục tiêu tài chính dài hạn mà họ mong muốn hướng tới. 

Đầu tư vào cổ phiếu: Đầu tư vào cổ phiếu là một trong những kênh đầu tư phổ biến nhất hiện nay, thu hút nhiều nhà đầu tư nhờ vào tiềm năng sinh lời cao

>>> Xem thêm bài viết: Nên mua cổ phiếu nào cho người mới đầu tư chứng khoán 

Ưu điểm: 

1. Tiềm năng sinh lời cao: Cổ phiếu có khả năng mang lại lợi nhuận lớn cho nhà đầu tư thông qua sự tăng giá của cổ phiếu và cổ tức được chia từ lợi nhuận của công ty. Nếu doanh nghiệp phát triển tốt, giá trị cổ phiếu có thể tăng mạnh, mang lại lợi nhuận vượt trội so với nhiều kênh đầu tư khác.

2. Quyền sở hữu và tham gia quản lý công ty: Khi sở hữu cổ phiếu, bạn trở thành một phần chủ sở hữu của công ty. Điều này cho phép bạn tham gia vào các quyết định quan trọng thông qua quyền biểu quyết trong các cuộc họp cổ đông, như bầu chọn ban giám đốc hay thông qua các kế hoạch phát triển của công ty.

3. Đa dạng hóa đầu tư: Thị trường chứng khoán cung cấp rất nhiều lựa chọn đầu tư, từ các công ty lớn ổn định đến các công ty khởi nghiệp đầy tiềm năng. Nhà đầu tư có thể xây dựng một danh mục đầu tư đa dạng, giảm thiểu rủi ro bằng cách đầu tư vào nhiều ngành khác nhau.

4. Tính thanh khoản cao: Cổ phiếu thường có tính thanh khoản cao, nghĩa là những người đầu tư vào cổ phiếu có thể dễ dàng mua và bán cổ phiếu trên thị trường chứng khoán bất kỳ lúc nào. 

Nhược điểm:

1. Rủi ro cao: Đầu tư vào cổ phiếu đi kèm với rủi ro lớn vì giá cổ phiếu có thể biến động mạnh theo thị trường, tình hình kinh doanh của công ty và các yếu tố kinh tế vĩ mô. Nhà đầu tư có thể phải đối mặt với nguy cơ mất một phần hoặc toàn bộ số vốn đầu tư nếu giá cổ phiếu giảm mạnh.

2. Không đảm bảo lợi nhuận: Cổ phiếu không đảm bảo một mức lợi nhuận cố định như trái phiếu. Cổ tức và sự tăng giá cổ phiếu phụ thuộc vào hiệu quả kinh doanh của công ty, nhà đầu tư có thể không nhận được bất kỳ lợi nhuận nào nếu công ty gặp khó khăn.

3. Phụ thuộc vào tình hình thị trường: Giá cổ phiếu thường chịu ảnh hưởng lớn từ các yếu tố bên ngoài như tình hình kinh tế, chính trị và xu hướng thị trường. Những biến động này có thể làm giảm giá trị cổ phiếu mà không liên quan trực tiếp đến hoạt động kinh doanh của công ty.

4. Yêu cầu kiến thức và kỹ năng đầu tư: Đầu tư vào cổ phiếu đòi hỏi nhà đầu tư phải có kiến thức và kỹ năng phân tích thị trường, đọc hiểu báo cáo tài chính và theo dõi các yếu tố ảnh hưởng đến giá cổ phiếu. Nếu không, nhà đầu tư có thể gặp khó khăn trong việc đưa ra quyết định đầu tư chính xác.

Đầu tư vào trái phiếu: Đầu tư vào trái phiếu là một lựa chọn phổ biến cho những ai tìm kiếm sự ổn định và an toàn trong việc đầu tư. Trái phiếu cung cấp lợi tức cố định và ít biến động hơn so với cổ phiếu, nhưng cũng đi kèm với những nhược điểm nhất định. Dưới đây là những ưu và nhược điểm cần cân nhắc khi đầu tư vào trái phiếu.

Ưu điểm:

1. Rủi ro thấp: Trái phiếu được coi là một hình thức đầu tư an toàn hơn so với cổ phiếu, đặc biệt khi đầu tư vào trái phiếu chính phủ hoặc trái phiếu của các doanh nghiệp có uy tín. Nhà đầu tư có thể kỳ vọng nhận được cả tiền gốc lẫn lãi khi trái phiếu đáo hạn, trừ khi nhà phát hành gặp khó khăn tài chính nghiêm trọng.

2. Thu nhập ổn định: Trái phiếu mang lại thu nhập đều đặn thông qua lãi suất cố định được trả theo định kỳ (thường là hàng năm hoặc hàng quý). Điều này giúp nhà đầu tư dễ dàng dự đoán và lập kế hoạch tài chính dựa trên khoản thu nhập này.

3. Ưu tiên thanh toán: Trong trường hợp công ty phát hành trái phiếu bị phá sản hoặc giải thể, các nhà đầu tư trái phiếu sẽ được ưu tiên trả nợ trước các cổ đông. Điều này làm giảm nguy cơ mất toàn bộ số tiền đầu tư so với cổ phiếu.

4. Bảo toàn vốn: Trái phiếu giúp bảo toàn vốn đầu tư tốt hơn, vì giá trị của trái phiếu ít bị ảnh hưởng bởi các biến động ngắn hạn của thị trường. Đây là lựa chọn lý tưởng cho những nhà đầu tư muốn bảo vệ tài sản của mình khỏi các biến động lớn.

Nhược điểm:

1. Lợi nhuận thấp: So với cổ phiếu, trái phiếu thường mang lại lợi nhuận thấp hơn. Lãi suất cố định của trái phiếu thường không cao, và không có tiềm năng tăng giá như cổ phiếu. Điều này có thể làm giảm khả năng gia tăng tài sản của nhà đầu tư trong dài hạn.

2. Rủi ro lãi suất: Giá trị của trái phiếu có thể bị ảnh hưởng bởi sự thay đổi của lãi suất thị trường. Khi lãi suất tăng, giá trị của trái phiếu hiện tại có thể giảm, vì nhà đầu tư mới sẽ ưu tiên mua trái phiếu mới với lãi suất cao hơn. Điều này có thể làm giảm giá trị thị trường của trái phiếu mà bạn đang nắm giữ.

3. Rủi ro tín dụng: Nếu nhà phát hành trái phiếu gặp khó khăn tài chính hoặc phá sản, họ có thể không thực hiện được nghĩa vụ trả lãi hoặc hoàn trả gốc. Điều này đặc biệt quan trọng khi đầu tư vào trái phiếu của các doanh nghiệp hoặc quốc gia có xếp hạng tín dụng thấp.

4. Ít linh hoạt: Trái phiếu thường có kỳ hạn dài, từ vài năm đến vài thập kỷ. Điều này có nghĩa là vốn của bạn sẽ bị khóa trong một khoảng thời gian dài, làm giảm tính linh hoạt nếu bạn cần chuyển đổi tài sản sang tiền mặt hoặc tái đầu tư vào các cơ hội khác.

5. Không tận dụng được sự tăng trưởng kinh tế: Trái phiếu không mang lại lợi nhuận cao khi nền kinh tế tăng trưởng mạnh. Nhà đầu tư trái phiếu không được hưởng lợi từ sự tăng trưởng của công ty hoặc thị trường, điều mà nhà đầu tư cổ phiếu có thể nhận được.

Từ những liệt kê các mặt ưu điểm và nhược điểm của hai loại hình đầu tư cổ phiếu và trái phiếu, có thể đúc kết lại một vài điểm chính dễ nhớ và đơn giản nhất để trả lời cho thắc mắc cổ phiếu và trái phiếu khác nhau như thế nào?

• Cái khác đầu tiên chính là quyền lợi của nhà đầu tư

Nhà đầu tư cổ phiếu có quyền tham gia vào quản lý và các quyết định quan trọng của công ty thông qua quyền biểu quyết. Họ cũng có quyền nhận cổ tức nếu công ty có lợi nhuận và quyết định chia cổ tức. 

Ngược lại nhà đầu tư trái phiếu không có quyền tham gia vào quản lý công ty. Thay vào đó, họ được đảm bảo nhận lãi suất cố định định kỳ và hoàn trả tiền gốc khi trái phiếu đáo hạn.

• Cái khác thứ hai chính là lợi nhuận

Lợi nhuận từ trái phiếu thường ổn định và ít biến động hơn so với lợi nhuận từ cổ phiếu do được ấn định bởi lãi suất cố định. Tuy nhiên, mức lợi nhuận này thường thấp hơn so với mức lợi nhuận mà cổ phiếu mang lại. 

• Cái khác thứ ba chính là thời hạn đầu tư

Cổ phiếu không có thời hạn cố định. Người đầu tư vào cổ phiếu có thể giữ cổ phiếu trong bao lâu tùy ý và bán bất kỳ lúc nào nếu muốn. Trong khi đó, trái phiếu thường có thời hạn cố định, từ vài năm đến vài chục năm. Khi trái phiếu đáo hạn, nhà đầu tư sẽ nhận lại tiền gốc cùng với lãi suất.

Như vậy, cổ phiếu và trái phiếu đều là công cụ để phục vụ những mục tiêu đầu tư khác nhau. Nếu bạn chấp nhận rủi ro để tìm kiếm lợi nhuận cao, cổ phiếu có thể là lựa chọn phù hợp. Ngược lại, nếu bạn ưu tiên sự ổn định và bảo toàn vốn, trái phiếu có thể là kênh đầu tư tốt hơn.

Trái phiếu và cổ phiếu cái nào rủi ro hơn khi đầu tư?

Đầu tư vào cổ phiếu hay trái phiếu sẽ an tâm hơn 

Khi quyết định đầu tư, một trong những yếu tố quan trọng nhất cần xem xét là mức độ rủi ro của từng loại tài sản. Cổ phiếu và trái phiếu, dù đều là những công cụ tài chính phổ biến, lại có mức độ rủi ro khác nhau tùy thuộc vào nhiều yếu tố cụ thể. Việc hiểu rõ các yếu tố này sẽ giúp những ai đang tìm hiểu về cổ phiếu và trái phiếu xác định loại hình đầu tư nào phù hợp với mình hơn. 

Rủi ro thị trường

• Cổ phiếu: Giá cổ phiếu phụ thuộc rất nhiều vào biến động thị trường. Các yếu tố như tình hình kinh tế toàn cầu, chính sách tiền tệ và tâm lý nhà đầu tư có thể tác động mạnh đến giá cổ phiếu. Ví dụ, một cuộc khủng hoảng tài chính có thể khiến giá cổ phiếu lao dốc, dẫn đến thiệt hại lớn cho các nhà đầu tư.

• Trái phiếu: Mặc dù ít bị ảnh hưởng trực tiếp từ thị trường như cổ phiếu, trái phiếu vẫn chịu rủi ro lãi suất. Khi lãi suất thị trường tăng, giá trị của các trái phiếu hiện có với lãi suất thấp sẽ giảm, ảnh hưởng đến lợi nhuận của nhà đầu tư nếu họ muốn bán trước khi đáo hạn.

Rủi ro thanh khoản 

• Cổ phiếu: Thị trường chứng khoán thường có tính thanh khoản cao, nhưng điều này không phải lúc nào cũng có lợi. Trong các giai đoạn thị trường bất ổn, nhà đầu tư có thể khó bán cổ phiếu với mức giá mong muốn, hoặc thậm chí không bán được.

• Trái phiếu: Trái phiếu có tính thanh khoản thấp hơn, đặc biệt là các loại trái phiếu doanh nghiệp hoặc trái phiếu không niêm yết. Việc bán trái phiếu trước kỳ đáo hạn có thể gặp khó khăn và giá bán có thể thấp hơn so với mệnh giá.

Rủi ro tín dụng 

• Cổ phiếu: Nếu công ty phá sản, cổ đông thường là những người cuối cùng nhận lại vốn, sau khi tất cả các khoản nợ khác đã được thanh toán. Điều này khiến cổ phiếu có rủi ro cao hơn trong trường hợp công ty gặp khó khăn tài chính.

• Trái phiếu: Trái phiếu được coi là ít rủi ro hơn trong trường hợp công ty phá sản, vì người sở hữu trái phiếu có quyền nhận lại tiền gốc trước cổ đông. Tuy nhiên, nếu công ty phát hành trái phiếu phá sản hoặc không có khả năng thanh toán nợ, nhà đầu tư vẫn có nguy cơ mất tiền.

Rủi ro lạm phát

• Cổ phiếu: Cổ phiếu thường có khả năng chống lại lạm phát tốt hơn, vì giá cổ phiếu có thể tăng cùng với giá cả hàng hóa và dịch vụ khi công ty tăng trưởng. Tuy nhiên, nếu lạm phát vượt ngoài tầm kiểm soát, nó có thể gây áp lực lên lợi nhuận và giá cổ phiếu.

• Trái phiếu: Trái phiếu chịu rủi ro lạm phát lớn hơn, vì lãi suất cố định của trái phiếu không thay đổi trong suốt thời gian đầu tư. Khi lạm phát tăng cao, giá trị thực của khoản lãi thu được có thể bị giảm, làm giảm sức mua của nhà đầu tư.

Khi cân nhắc giữa đầu tư vào cổ phiếu và trái phiếu, điều quan trọng là phải hiểu rõ rủi ro và lợi ích của mỗi loại tài sản. Cổ phiếu mang lại cơ hội sinh lời cao nhưng đi kèm với biến động lớn, trong khi trái phiếu thường ổn định hơn nhưng lợi nhuận thấp hơn. HVA khuyên bạn nếu đang lưỡng lự không biết nên đầu tư vào cổ phiếu hay trái phiếu, bạn cần cân nhắc mục tiêu tài chính của riêng mình, mức độ chấp nhận rủi ro của bạn và trên hết cần phải nắm bắt được tình hình thị trường tài chính. Dù lựa chọn của bạn là gì, hãy đảm bảo rằng quyết định đầu tư được dựa trên sự hiểu biết thấu đáo và có sự tham khảo từ các chuyên gia tài chính hàng đầu để tối ưu hóa cơ hội và bảo vệ vốn đầu tư của chính bạn hoặc bạn có thể tham khảo các danh mục đầu tư an toàn từ https://hva.vn/, để hạn chế tốt nhất mọi rủi ro có thể xảy ra.