Chứng chỉ quỹ là gì? hướng dẫn toàn diện dành cho người việt

Khám phá chứng chỉ quỹ là gì, lợi ích, rủi ro và cách bắt đầu đầu tư. Hướng dẫn chi tiết giúp nhà đầu tư mới tự tin tham gia thị trường tài chính.

Bạn đang tìm kiếm một phương thức đầu tư ít rủi ro hơn so với chứng khoán trực tiếp nhưng vẫn mang lại lợi nhuận tốt hơn gửi tiết kiệm? Chứng chỉ quỹ có thể là giải pháp bạn đang tìm kiếm. Nhiều nhà đầu tư mới còn lúng túng khi tìm hiểu về công cụ tài chính này, lo ngại về rủi ro và chưa nắm rõ cách thức hoạt động, trong khi kiến thức tài chính cơ bản lại là nền tảng quan trọng giúp họ tự tin bắt đầu. Bài viết này sẽ giải mã mọi thắc mắc của bạn về chứng chỉ quỹ là gì, cách thức hoạt động và làm thế nào để bắt đầu đầu tư chứng chỉ quỹ một cách hiệu quả.

Giới thiệu về chứng chỉ quỹ

Chứng chỉ quỹ là gì? Đơn giản, đây là loại chứng khoán đại diện cho quyền sở hữu một phần tài sản trong một quỹ đầu tư. Khi bạn mua chứng chỉ quỹ, bạn đang gián tiếp sở hữu một phần nhỏ trong một danh mục đầu tư lớn được quản lý bởi các chuyên gia tài chính.

Hình dung đơn giản, nếu chứng khoán giống như việc bạn tự mua một căn nhà để cho thuê và tự quản lý, thì chứng chỉ quỹ giống như việc bạn góp tiền vào một quỹ chung để mua nhiều bất động sản khác nhau và thuê người chuyên nghiệp quản lý chúng.

Tại Việt Nam, chứng chỉ quỹ bắt đầu phát triển từ đầu những năm 2000 và đã có bước tiến đáng kể trong thập kỷ qua. Theo thống kê của Ủy ban Chứng khoán Nhà nước, tổng tài sản quản lý của các quỹ đầu tư trong nước đã tăng từ vài trăm tỷ đồng lên hàng chục nghìn tỷ đồng trong vòng 10 năm qua.

Sự phổ biến của chứng chỉ quỹ đến từ những ưu điểm nổi bật:

• Được quản lý bởi đội ngũ chuyên gia tài chính

• Giúp phân tán rủi ro qua đa dạng hóa danh mục đầu tư

• Chỉ cần vốn nhỏ vẫn có thể tiếp cận nhiều loại tài sản khác nhau

• Tính thanh khoản cao hơn so với một số hình thức đầu tư khác

Các loại chứng chỉ quỹ phổ biến hiện nay

Trên thị trường hiện nay, các nhà đầu tư Việt Nam có thể tiếp cận hai loại chứng chỉ quỹ chính:

Chứng chỉ quỹ mở (Open-end fund)

Chứng chỉ quỹ mở là loại phổ biến nhất, với những đặc điểm sau:

• Không có giới hạn về số lượng chứng chỉ phát hành

• Nhà đầu tư có thể mua trực tiếp từ công ty quản lý quỹ

• Giá mua/bán dựa trên NAV (Giá trị tài sản ròng) được tính vào cuối ngày

• Có thể bán lại cho công ty quản lý quỹ bất cứ lúc nào (thường theo định kỳ)

Ví dụ điển hình: Quỹ VFMVF1, VCBF-TBF, SSI-SCA, DFVN-CAF...

Chứng chỉ quỹ đóng (Closed-end fund)

Chứng chỉ quỹ đóng có những đặc điểm khác biệt:

• Có số lượng chứng chỉ cố định khi phát hành

• Được niêm yết và giao dịch trên sàn chứng khoán như cổ phiếu

• Giá có thể cao hơn hoặc thấp hơn NAV tùy thuộc vào cung cầu

• Thường có thời hạn hoạt động xác định

Ví dụ điển hình: Quỹ VFMVF4, SSIAM VNX50 ETF…

Minh họa so sánh quỹ mở và quỹ đóng chứng chỉ quỹ

Bảng so sánh hai loại chứng chỉ quỹ

Đầu tư chứng chỉ quỹ là gì? Lợi ích và rủi ro khi tham gia

Đầu tư chứng chỉ quỹ là gì?

Đầu tư chứng chỉ quỹ là gì? Đây là hình thức đầu tư gián tiếp, trong đó nhà đầu tư mua chứng chỉ quỹ và trở thành chủ sở hữu một phần tài sản của quỹ. Số tiền của nhiều nhà đầu tư được gộp lại và ủy thác cho công ty quản lý quỹ để đầu tư vào một danh mục tài sản đa dạng như cổ phiếu, trái phiếu, bất động sản, hàng hóa... tùy theo chiến lược của quỹ.

Lợi ích của đầu tư chứng chỉ quỹ

Khi tham gia đầu tư chứng chỉ quỹ, nhà đầu tư sẽ được hưởng nhiều lợi ích:

1. Đa dạng hóa danh mục đầu tư: Ngay cả với số vốn nhỏ, nhà đầu tư vẫn có thể tiếp cận danh mục đầu tư đa dạng, giúp giảm thiểu rủi ro.
   
   

2. Quản lý chuyên nghiệp: Tài sản được quản lý bởi đội ngũ chuyên gia với kiến thức và kinh nghiệm trong phân tích và đầu tư.
   
   

3. Tiết kiệm thời gian: Nhà đầu tư không cần phải dành nhiều thời gian theo dõi thị trường và đưa ra quyết định đầu tư.
   
   

4. Tính thanh khoản cao: Có thể chuyển đổi thành tiền mặt tương đối nhanh chóng so với một số hình thức đầu tư khác.
   
   

5. Chi phí giao dịch thấp hơn: So với việc tự mua nhiều loại chứng khoán khác nhau, đầu tư qua quỹ giúp giảm chi phí giao dịch.
   
   

6. Tiếp cận cơ hội đầu tư đa dạng: Có thể tham gia vào các loại tài sản mà nhà đầu tư nhỏ lẻ khó tiếp cận như bất động sản thương mại, trái phiếu doanh nghiệp...
   
   

Rủi ro khi đầu tư chứng chỉ quỹ

Bên cạnh những lợi ích, đầu tư chứng chỉ quỹ cũng tiềm ẩn một số rủi ro:

1. Không bảo toàn vốn: Không như tiền gửi ngân hàng, đầu tư vào chứng chỉ quỹ không được bảo đảm vốn gốc.
   
   

2. Phí quản lý: Nhà đầu tư phải trả phí quản lý hàng năm và đôi khi cả phí mua/bán, có thể ảnh hưởng đến lợi nhuận.
   
   

3. Rủi ro thị trường: Giá trị chứng chỉ quỹ bị ảnh hưởng bởi biến động của thị trường và các tài sản cơ sở.
   
   

4. Phụ thuộc vào năng lực quản lý: Hiệu suất của quỹ phụ thuộc nhiều vào năng lực và quyết định của đội ngũ quản lý.
   
   

5. Rủi ro thanh khoản: Một số quỹ có thể hạn chế việc bán lại chứng chỉ trong một số điều kiện thị trường nhất định.
   
   

6. Không kiểm soát trực tiếp: Nhà đầu tư không có quyền quyết định việc mua/bán các tài sản trong danh mục.
   
   

Ví dụ về phí quản lý: Nếu bạn đầu tư 100 triệu đồng vào một quỹ có phí quản lý 1.5%/năm, mỗi năm bạn sẽ phải trả 1.5 triệu đồng phí quản lý, bất kể quỹ có sinh lời hay không.

Lãi suất chứng chỉ quỹ: Cách tính và các yếu tố ảnh hưởng

Khác với tiền gửi ngân hàng, chứng chỉ quỹ không có lãi suất cố định và được đảm bảo. Thay vào đó, nhà đầu tư nhận được lợi nhuận từ hai nguồn chính:

1. Tăng giá trị tài sản ròng (NAV): Giá trị chứng chỉ quỹ tăng lên khi giá trị danh mục đầu tư tăng.

2. Cổ tức: Một số quỹ phân phối lợi nhuận định kỳ cho nhà đầu tư.

Cách tính NAV và lợi nhuận

NAV (Net Asset Value - Giá trị tài sản ròng) là chỉ số quan trọng nhất để đánh giá hiệu suất của quỹ, được tính theo công thức:

NAV = (Tổng giá trị tài sản - Tổng nợ) / Số lượng chứng chỉ quỹ đang lưu hành

 

Lợi nhuận của nhà đầu tư được tính:

Lợi nhuận = [(NAV hiện tại + Cổ tức đã nhận) / NAV mua vào - 1] x 100%

 

Ví dụ: Nếu bạn mua chứng chỉ quỹ với NAV 15.000 đồng/chứng chỉ. Sau 1 năm, NAV tăng lên 16.500 đồng/chứng chỉ và quỹ phân phối cổ tức 500 đồng/chứng chỉ:

Lợi nhuận = [(16.500 + 500) / 15.000 - 1] x 100% = 13,33%

 

Các yếu tố ảnh hưởng đến lợi nhuận

Lãi suất chứng chỉ quỹ (hay chính xác hơn là lợi nhuận) chịu ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố:

1. Hiệu suất của tài sản cơ sở: Nếu quỹ đầu tư vào cổ phiếu, lợi nhuận sẽ phụ thuộc vào diễn biến của thị trường chứng khoán.
   
   

2. Chiến lược đầu tư của quỹ: Quỹ tập trung vào tăng trưởng hay thu nhập, đầu tư vào những tài sản nào...
   
   

3. Phí quản lý và chi phí hoạt động: Phí càng cao càng làm giảm lợi nhuận ròng cho nhà đầu tư.
   
   

4. Điều kiện kinh tế vĩ mô: Lãi suất, lạm phát, tăng trưởng kinh tế... đều ảnh hưởng đến hiệu suất của quỹ.
   
   

5. Kỹ năng quản lý: Năng lực của đội ngũ quản lý quỹ trong việc lựa chọn tài sản và thời điểm mua bán.
   
   

So sánh lợi nhuận với các kênh đầu tư khác

*Lưu ý: Đây là mức lợi nhuận tham khảo, thực tế có thể biến động và không đảm bảo. Lợi nhuận trong quá khứ không đảm bảo kết quả tương tự trong tương lai.

Biểu đồ NAV và lợi nhuận chứng chỉ quỹ theo thời gian

Cách mua chứng chỉ quỹ: Hướng dẫn từng bước cho người mới

Chuẩn bị trước khi mua chứng chỉ quỹ

Trước khi bắt đầu đầu tư chứng chỉ quỹ, bạn cần chuẩn bị:

1. Giấy tờ tùy thân:
   
   

• CMND/CCCD còn hiệu lực

• Hộ chiếu (đối với người nước ngoài)

2. Tài khoản ngân hàng để chuyển tiền và nhận tiền khi bán chứng chỉ quỹ
   
   

3. Hiểu rõ mục tiêu đầu tư của bản thân: ngắn hạn hay dài hạn, mức độ chấp nhận rủi ro...
   
   

4. Nghiên cứu kỹ về quỹ bạn dự định đầu tư: chiến lược đầu tư, lịch sử hoạt động, đội ngũ quản lý, phí...
   
   

Các kênh mua chứng chỉ quỹ

Có nhiều cách mua chứng chỉ quỹ tại Việt Nam:

1. Trực tiếp tại công ty quản lý quỹ:
   
   

• Liên hệ trực tiếp với công ty quản lý quỹ

• Điền đơn đăng ký và nộp giấy tờ cần thiết

• Chuyển tiền và nhận xác nhận giao dịch

2. Qua ngân hàng đại lý phân phối:
   
   

• Nhiều ngân hàng lớn như Vietcombank, Techcombank, MB Bank... làm đại lý phân phối cho các quỹ

• Thủ tục tương tự như tại công ty quản lý quỹ

3. Qua các ứng dụng đầu tư trực tuyến:
   
   

• Finhay, Infina, Fundy, VNDirect...

• Đăng ký tài khoản online, xác thực thông tin

• Liên kết tài khoản ngân hàng và thực hiện giao dịch

4. Qua công ty chứng khoán (đối với chứng chỉ quỹ ETF và quỹ đóng):
   
   

• Sử dụng tài khoản chứng khoán hiện có

• Đặt lệnh mua như giao dịch cổ phiếu thông thường

Quy trình mua chứng chỉ quỹ mở chi tiết

Bước 1: Mở tài khoản đầu tư

• Điền đơn đăng ký và cung cấp giấy tờ tùy thân

• Ký hợp đồng với công ty quản lý quỹ hoặc đại lý phân phối

• Hoàn thành bộ câu hỏi đánh giá mức độ chấp nhận rủi ro (nếu có)

Bước 2: Nộp tiền mua chứng chỉ quỹ

• Chuyển khoản đến tài khoản của quỹ

• Điền đầy đủ thông tin về mã số tài khoản, mã quỹ trong nội dung chuyển khoản

• Gửi lệnh mua (phiếu đăng ký mua hoặc đặt lệnh trực tuyến)

Bước 3: Xác nhận giao dịch

• Sau ngày giao dịch (thường là T+1 đến T+3), bạn sẽ nhận được xác nhận

• Kiểm tra số lượng chứng chỉ quỹ, giá NAV và tổng giá trị đầu tư

Bước 4: Theo dõi đầu tư

• Truy cập trang web của công ty quản lý quỹ hoặc ứng dụng để theo dõi NAV

• Cập nhật báo cáo định kỳ từ công ty quản lý quỹ

Nhà đầu tư mới bắt đầu mua chứng chỉ quỹ qua app điện thoại

Lưu ý khi mua chứng chỉ quỹ

• Kiểm tra lịch giao dịch: Quỹ mở thường có lịch giao dịch cố định (ví dụ: hàng ngày, hàng tuần, hàng tháng).

• Thời gian chốt lệnh: Lệnh đặt sau giờ chốt sẽ được thực hiện vào ngày giao dịch tiếp theo.

• Số tiền đầu tư tối thiểu: Mỗi quỹ có quy định khác nhau, thông thường từ 1-5 triệu đồng.

• Phí giao dịch: Tìm hiểu kỹ về phí mua (thường từ 0-2%), phí bán (thường từ 0-2%) và phí quản lý (0.5-2.5%/năm).

Các câu hỏi thường gặp

1. Đầu tư chứng chỉ quỹ có an toàn không?

Chứng chỉ quỹ có mức độ an toàn cao hơn so với đầu tư trực tiếp vào cổ phiếu nhờ sự đa dạng hóa, nhưng vẫn không an toàn bằng tiền gửi ngân hàng. Tài sản của quỹ được giám sát bởi ngân hàng giám sát độc lập và chịu sự quản lý của Ủy ban Chứng khoán Nhà nước.

2. Nên đầu tư chứng chỉ quỹ trong thời gian bao lâu?

Thời gian đầu tư chứng chỉ quỹ tối ưu phụ thuộc vào loại quỹ và mục tiêu đầu tư:

• Quỹ tiền tệ: từ 3 tháng trở lên

• Quỹ trái phiếu: từ 1-3 năm

• Quỹ cân bằng: từ 3-5 năm

• Quỹ cổ phiếu: từ 5 năm trở lên

3. Làm thế nào để bán chứng chỉ quỹ?

Quy trình bán chứng chỉ quỹ tương tự như mua:

• Đối với quỹ mở: Gửi lệnh bán cho công ty quản lý quỹ hoặc đại lý phân phối, nhận tiền sau 2-5 ngày làm việc

• Đối với quỹ đóng/ETF: Bán trên sàn chứng khoán như cổ phiếu thông thường

4. Lãi suất chứng chỉ quỹ có chịu thuế không?

Cá nhân đầu tư vào chứng chỉ quỹ tại Việt Nam sẽ chịu thuế như sau:

• Thuế thu nhập cá nhân 0.1% trên giá trị bán (áp dụng cho quỹ đóng và ETF niêm yết)

• Miễn thuế thu nhập cá nhân đối với cổ tức được nhận (theo quy định hiện hành)

5. Đầu tư tự động định kỳ (SIP) là gì?

SIP (Systematic Investment Plan) là phương thức đầu tư chứng chỉ quỹ theo định kỳ với số tiền cố định. Phương pháp này giúp trung bình hóa giá mua và giảm thiểu rủi ro biến động thị trường, đặc biệt phù hợp với người có thu nhập ổn định và đang tìm kiếm đầu tư tích lũy an toàn một cách đều đặn theo thời gian.

6. Nhược điểm của chứng chỉ quỹ có thể khắc phục không?

Nhược điểm của chứng chỉ quỹ như phí quản lý cao có thể được khắc phục bằng cách:

• So sánh kỹ phí quản lý giữa các quỹ trước khi đầu tư

• Ưu tiên quỹ có tỷ lệ chi phí thấp nhưng vẫn đạt hiệu suất tốt

• Với các khoản đầu tư lớn, có thể thương lượng mức phí ưu đãi

Kinh nghiệm thực tế khi đầu tư chứng chỉ quỹ

Trường hợp thành công: Đầu tư dài hạn với quỹ chỉ số

Anh Minh (35 tuổi, Hà Nội) bắt đầu đầu tư chứng chỉ quỹ ETF VN30 từ năm 2016 với số tiền ban đầu 50 triệu đồng. Anh áp dụng chiến lược đầu tư định kỳ mỗi tháng 5 triệu đồng, bất kể thị trường tăng hay giảm.

Sau 5 năm, dù thị trường trải qua nhiều biến động, tổng giá trị danh mục đầu tư của anh đạt khoảng 570 triệu đồng (trên tổng số tiền đầu tư 350 triệu đồng), tương đương mức lợi nhuận khoảng 10.8%/năm.

Bài học rút ra:

• Kiên trì với kế hoạch đầu tư dài hạn

• Tận dụng biến động thị trường thông qua đầu tư định kỳ

• Chọn quỹ có chi phí thấp và đầu tư vào chỉ số thị trường

Trường hợp cảnh báo: Đầu tư theo xu hướng ngắn hạn

Chị Hương (28 tuổi, TP.HCM) đầu tư 100 triệu đồng vào một quỹ cổ phiếu tăng trưởng vào đầu năm 2018 sau khi thấy quỹ này đạt mức lợi nhuận 32% trong năm 2017. Tuy nhiên, thị trường chứng khoán giảm mạnh vào cuối năm 2018, và chị hoảng sợ bán toàn bộ chứng chỉ quỹ khi giảm 18%.

Chỉ vài tháng sau đó, thị trường hồi phục và quỹ này đã tăng trở lại mức ban đầu vào giữa năm 2019, nhưng chị Hương đã mất cơ hội và chịu khoản lỗ đáng kể.

Bài học cảnh báo:

• Không đầu tư theo xu hướng ngắn hạn hoặc hiệu suất quá khứ

• Không bán hoảng loạn khi thị trường sụt giảm

• Cần xác định rõ khả năng chịu đựng rủi ro trước khi đầu tư

Sau khi xem xét các yếu tố, có thể kết luận rằng chứng chỉ quỹ là một công cụ đầu tư phù hợp cho:

• Nhà đầu tư mới chưa có nhiều kinh nghiệm về chứng khoán

• Người bận rộn không có thời gian theo dõi thị trường hàng ngày

• Nhà đầu tư muốn đa dạng hóa danh mục với chi phí hợp lý

• Người có vốn nhỏ nhưng muốn tiếp cận nhiều loại tài sản khác nhau

Tuy nhiên, trước khi đầu tư chứng chỉ quỹ, bạn nên:

1. Xác định rõ mục tiêu tài chính và thời gian đầu tư

2. Đánh giá khả năng chấp nhận rủi ro của bản thân

3. Nghiên cứu kỹ về công ty quản lý quỹ và các loại quỹ

4. Hiểu rõ về các loại phí và cách tính lợi nhuận

5. Đa dạng hóa đầu tư vào nhiều loại quỹ khác nhau

6. Kiên nhẫn và không hoảng loạn khi thị trường biến động

Như vậy, thông qua bài viết này, hy vọng bạn đã hiểu rõ hơn về khái niệm chứng chỉ quỹ là gì, những lợi ích, rủi ro khi tham gia cũng như cách mua chứng chỉ quỹ phù hợp với mục tiêu đầu tư của mình.

Đầu tư chứng chỉ quỹ là phương pháp hữu hiệu để đa dạng hóa danh mục, tiết kiệm thời gian và tận dụng kinh nghiệm quản lý của các chuyên gia tài chính. Tuy nhiên, hãy luôn nhớ rằng đầu tư là một hành trình dài hạn, đòi hỏi bạn kiên trì, kỷ luật và hiểu rõ khả năng chịu đựng rủi ro của bản thân.

Nếu bạn đang tìm kiếm một công cụ đầu tư an toàn, tiện lợi và hiệu quả, hãy tham khảo ngay ứng dụng đầu tư chứng chỉ quỹ và vàng của HVA. Với giao diện thân thiện, tính năng đầu tư linh hoạt và khả năng theo dõi hiệu suất theo thời gian thực, ứng dụng này sẽ giúp bạn dễ dàng tiếp cận thị trường chứng chỉ quỹ và vàng một cách nhanh chóng, minh bạch và đáng tin cậy.

Hãy truy cập ngay hva.vn để bắt đầu hành trình đầu tư của bạn ngay hôm nay!